دوربین تئودولیت چیست؟

دوربین تئودولیت یا ( دوربین مهندسی_دوربین زاویه‌ سنج_طول‌ یاب )

دوربین تئودولیت  یکی از انواع دوربین و یکی از  ابزارهای  مهندسی است که برای اندازه‌ گیری

زاویه‌های افقی و عمودی در شبکه‌های مثلث بندی‌شده به کار می‌رود و دارای دو  نوع دیجیتال

(توتال استیشن) و (اپتیکی) است که دوربین اپتیکی طبق تجربیات ارائه شده از دقت بیشتری

برخوردار است.

دوربین تئودولیت دارای کاربردهای فراوان در رشته‌های مهندسی نقشه برداری مهندسی عمران

و مهندسی معماری است.

دوربین تئودولیت

انواع دوربین تئودولیت

دوربین تئودولیت دیجیتالی

دوربین تئودولیت مکانیکی

توجیه کردن دوربین چگونه است؟

توجیه دوربین یعنی شما جهت شمال رو مشخص می کنین و  این یعنی امتدادی که آزیموت یا  ژیزمانش

صفر هست رو به دوربین معرفی می کنین (البته می تونین ژیزمان مثلا 60 درجه در منطقه رو هم معرفی

کنین و  به دوربین  ببندین فرقی نمی کنه چون  وقتی دوربین بدونه  60 کجاست می تونه بفهمه که صفر

درجه یعنی شمال هم کجاست)

با معرفی شمال در حقیقت محور y دستگاه  مختصاتی که می خواهیم نقاط عوارض مثلا توپوگرافیمون در

اون برداشت بشن  رو مشخص کردیم  و  در نتیجه  محور x که با محور y زاویه  نود درجه بصورت ساعتگرد

می سازه هم مشخص میشه.

یعنی ما یک سیستم مختصات دکارتی رو روی منطقه ای که می خوایم نقشه اش رو تهیه کنیم قرار میدیم

یا تعریف می کنیم. حالا هر نقطه در این منطقه دارای یک مختصات x , y بر اساس این سیستم مختصاتی

که ما تعریف کردیم هست.فرض می کنیم که مهندسین در حال کار در یک پروژه کوچک هستن،ایستگاهی

در منطقه نداریم و  بنابراین پیمایشی هم در منطقه وجود ندارد.

روش کار با دوربین تئودولیت :

این روش با نام روش آنتنی معروفه و در پروژه های کوچک معمولا از این روش استفاده میشه در این روش

بایستی ابتدا محل  ایستگاه اول رو تعیین و یک بلوک بتنی یا چوب یا سنگ یا … رو بعنوان ایستگاه شماره

یک در زمین قرار می دهید.دوربین توتال استیشن رو بر روی ایستگاهتون مستقر کنید و سپس دوربین

رو سانتراژ و تراز کنید.

حالا یک  job  یا  project رو در دوربین برای اعمالی که می خوایم در این job  یا project انجام بشه و نقاط

برداشتی در سر زمین هم در همینها ذخیره بشه تعریف کنید. این نامگذاری می تواند کاملا قراردادی باشد.

در مرحله بعد وارد بخش ایستگاه گذاری و توجیه دوربین میشیم.

در بخش ایستگاه گذاری ابتدا نام و مختصات ایستگاهی که دوربین بر روی آن قرار گرفته بایستی وارد بشه.

مختصات این ایستگاه رو یک عدد فرضی در نظر بگیرید.

برای مثال ایستگاه S1 با مختصات X=10000,Y=10000,Z=100 .

پس از تایید اطلاعات وارد شده به دوربین وارد بخش توجیه یا Orientation میشیم.

در اینجا دو روش برای توجیه یعنی معرفی محور Y وجود داره. روش اول معرفی (زاویه افقی) یک ژیزمان

فرضی در یک امتداد دلخواه است ، البته بهتر  است که  این  امتداد رو به سمت لبه  یک عارضه  ثابت و

شاخص در منطقه مثلا تیر برق در نظر بگیرید،این کار برای این است که از توجیهتون بهم خورد و ایستگاه

مختصات دار دیگه ای نداشتین بتونین دوباره دوربین رو به اون امتداد ببندین .

تار رتیکول رو بر لبه مثلا یه تیر برق قرار می دیم و زاویه مربوطه برای ژیزمان اون امتداد را وارد می کنیم

که معمولا صفر میدیم. بعش دکمه مربوط به تایید رو می زنید حالا توتال استیشن شما توجیه شده و

شما یک سیستم مختصات تعریف شده برای شروع عملیات برداشت در منطقه دارید.

می تونید وارد بخش برداشت نقاط بشین و توسط قرائت بر روی منشور ( Reflector )، تارگت و یا سطح

مورد نظر (در صورت Reflectorless بودن توتال) تا مختصات x, y, z  نقاط توسط توتال محاسبه و در حافظه

دوبین ثبت بشه.کار مهم دیگری که بایستی انجام دهید و خیلی ضروری می باشد انتخاب محل ایستگاه

دوم می باشد.

بعد از انتخاب محل ایستگاه و کاشت بتون یا هر چیز دیگر، رفلکتور رو بر روی ایستگاه تراز کنید و مختصات

آن را قرائت نمایید.

( ترجیحا چند بار، برای دقت بیشتر… ) با این کار مختصات ایستگاه دوم یعنیS2 را نیز دارید البته یادآوری

می شود که بایستی  این کار را قبل از عوض کردن محل دوربین  از روی ایستگاهتون انجام  دهید به این

دلیل که برای دفعات بعدی جهت توجیه نمودن دوربین دچار مشکل نشوید.

البته روش امتداد هم برای دفعه اول فقط بایستی انجام شود.

در دوربینهایی مانند پنتاکس در صورت خاموش کردن دوربین ، پس از روشن کردن مجدد می بایست که

عملیات توجیه مجددا انجام بشه بنابراین بایستی که حواستون جمع باشه.

البته در توتال استیشن هایی مانند تریمبل، لایکا و سوکیشا این مسئله وجود نداره.

در سری دوم استفاده از دوربین تئودولیت اینبار پس از معرفی مختصات ایستگاه دوربین (مثلا S1) حالت

توجیه مختصاتی رو انتخاب می کنین.

در اینجا نام و  مختصات ایستگاه دوم  و ارتفاع دقیق رفلکتور رو وارد کنید. البته می تونین که این نقطه رو از

Job یا Project روز قبل هم فراخوانی کنین.

با تلسکوپ دوربین بسمت ایستگاه دیگرتون (S2)نشانه روی کنین و رفلکتور هم دقیق و تراز بر روی ایستگاه

قرار بگیره. حالا دکمه مربوط به توجیه رو بزنین.

در توتال استیشن هایی مانند تریمبل 3600 مختصات نقطه دوم برداشت میشه و موقعیت X و Y و Z

ایستگاه دوم اندازه گیری می شود و با  مختصاتی که ما به دوربین دادیم مقایسه شده و دوربین خطای

توجیه رو به ما اعلام می کنه.

این خطا از مجموع X بتوان 2 و Y بتوان 2 و Z بتوان 2 کلا در زیر رادیکال حساب میشه.

این کار از چرخش های احتمالی در نقشه بدلیل توجیه اشتباه بخاطر وارد کردن مختصات اشتباه یک یا

هر دوی ایستگاه ها، جلوگیری می کنه.

در دوربین هایی مانند لایکا این طول اندازه گیری نمیشه و کافیه تار رتیکول در امتداد ایستگاه قرار بگیره.

بالطبع خطای توجیه به شما اعلام نمیشه. البته می توانید بعد از توجیه، مختصات ایستگاه دوم رو یکبار

برداشت کنین و با مختصات قبلیتون مقایسه و کنترل کنین.

اگر مشکلی نبود می تونین برین سراغ برداشت نقاط عوارضتون…

از این به بعد روال کار به همین صورت است.

رو ایستگاه 2 که رفتین اینبار دوربین رو نسبت به ایستگاه اول توجیه کنید. حالا می تونین ایستگاه 3 رو

هم ایجاد کنید و مختصات دار ( مختصاتش رو برداشت کنین ) و دفعه بعد رو ایستگاه 3 برین و نسبت به

ایستگاه دو و یا یک دوربین رو توجیه کنین و الی آخر …

روش دوم :

یک  سری نقاط  پایه رو به عنوان  ایستگاه های پیمایش اصلی در نظر بگیرید و  مختصات  آنها را با قرائت

طولها و زوایا بر روی شبکه و یا توسط GPS تعیین کنید و سرشکنی را انجام بدید. البته ممکنه که نقاط  از

قبل در منطقه ایجاد شده و مختصات دار باشند و دیگر نیازی به این کارها نیز نباشد.

حالا می تونید برای توجیه توتال استیشن از این مختصات نهایی بدست آمده برای ایستگاه های پیمایش

استفاده کنید. مطابق روش توجیه مختصاتی که در بالا اشاره شد. می توانید این مختصات های بدست آمده

رو دستی به توتال وارد کنید.(رو هر ایستگاه که میرین نسبت به ایستگاه بغلی توجیه رو انجام بدید)در صورت

اینکه توتالتون امکانش رو داشته باشه اقدام به Upload کردن مختصات ایستگاه ها از کامپیوتر به دوربین و

فراخوانی آنها از حافظه دوربین در حین کار بکنید. با این کار خطای انسان جهت وارد کردن مختصات بصورت

دستی حذف میشه و سرعت کار توجیه هم بالاتر میره.

در روش آنتنی ، مختصات ایستگاه هاتون رو در جایی یادداشت کنید.

بعد از توجیه حتما مختصات ایستگاهی که نسبت به  آن توجیه رو انجام  دادید را یک بار برداشت کنید و با

عددی که از قبل داشتید کنترل کنید. می تونید مختصات یک نقطه در نزدیکی محل دوربین رو برداشت کنید

و ببینید که همون حول و حوش نزدیکیای عدد مختصات ایستگاه دوربین هست یا نه .

حتی می تونین نقطه ای رو که از چند ایستگاه بهش دید دارید را بعنوان یک نقطه کنترل در نظر بگیریند.

در هنگام معرفی شمال فرضی هم اگر رفلکتور در آن راستا قرار بگیره و مختصاتش رو برداشت کنید، مقدار

x اون نقطه با مقدار x در همون ایستگاهتون ( مبدا ) باید برابر باشه (برای مثال در اینجا باید 10000باشه)

و فقط مقدار y تغییر کند.